Totem

Totem - termin określający zjawiska związane z relacjami człowieka z przodkiem. Każdy klan posiada własny totem, nazwę, a jego członkowie połączeni są więzami pokrewieństwa. Totemy oznaczają mistyczne więzi między ludźmi, a jedynie wtórnie odzwierciedlają stosunki społeczne. Totem to również - w bardziej popularnym znaczeniu - godło rodziny lub klanu rodzinnego. Totemem mogło być zwierzę, roślina lub jakiś martwy przedmiot, które uznawane było za protoplastę i opiekuna tej rodziny. Totem, analogicznie do europejskiej heraldyki, to wizerunek mitycznego przodka, którym mogą być klasy przedmiotów materialnych, gł. rośliny i zwierzęta, ale i zjawiska atmosferyczne, ciała niebieskie, miejsca geograficzne, czasami przodkowie W plemionach wędrownych totemy mogły być odzwierciedlane na kawałkach kory zawieszonych na żerdziach lub hełmach, co pełniło funkcję sztandarów wojennych. Totemy mogą być malowane na skórach zwierząt leżących na wigwamach, być przedstawiane przez słomiane kukły lub malowidła na ziemi. W grupach bardziej osiadłych rzeźbiono je na drewnianych słupach lub zawieszano je na ścianach domów, czółen, narzędziach, broni, grobach. Totem to symbol przynależności do klanu (grupy ludzi wierzących we wspólne pochodzenie od totemu) lub fratrii. Każdy klan ma swój jeden, niepowtarzalny totem.

Cele:
- rozwijanie kreatywności i wyobraźni
- rozwijanie umiejętności wyrażania idei przy użyciu różnych środków przekazu
- uświadomienie sobie, swojej przynależności społecznej (grupa)
- integracja grupy
- współ przeżywanie, współpraca i wspólna nauka

Przebieg warsztatu:
Część I
Zapoznanie uczestników warsztatu z pojęciem totemu.
Czym jest totem, z czego jest wykonany, jakie jest jego zastosowanie?
Opis tradycyjnej technologii tworzenia totemów, klasyfikacja , obszar występowania.
Co przedstawiają totemy?
Uświadomienie uczestnikom różnic kulturowych na podstawie przykładów z różnych części świata.
Czym różnią się totemy z różnych części świata?

Część II
Przedstawienie uczestnikom dostępnych materiałów, i wyjaśnienie w jaki sposób, można je wykorzystać tworząc własny totem.

Część III
Samodzielna praca uczestników warsztatu.

Konfrontacja:
Ułóżcie swoje totemy tak by powstał jeden wielki – wspólny totem.
Co wam się podobało w warsztacie? Nad czym udało wam się zastanowić?
Być może pomyśleliście o czymś co zazwyczaj was nie zajmuje?

Uczestnicy: grupa wiekowa powyżej 10 lat
Miejsce: klasa szkolna
Materiały: papierowe tuby, farby plakatowe, pasmanteria, tkaniny, pędzle okrągłe i płaskie różnej grubości, nożyczki, kredki, klej, papiery kolorowe.
Czas: 1,5 godziny.

Opisy konkretnych realizacji, uwagi, refleksje.
Wybrane przykłady realizacji podczas warsztatu "Totem" w Szkole Podstawowej w Łodzi (2007)

Autor: Ewa
Opis totemu
Autorka połączyła ze sobą dwie tuby (kształt krzyża). Następnie całość owinęła kolorową włóczką. W górnej części pracy dziewczynka dokleiła dziób i oczy z papieru. Natomiast dolną część pracy pokryła ornamentalnymi wzorami, namalowanymi za pomocą kolorowych farb.
Opis realizacji: Totem wielkości 110cm x 70cm wykonany z tekturowej tuby. Przedstawiał on papugę.

Autor: Magda
Opis totemu
Totem pomalowany został na niebiesko za pomocą farb plakatowych. Autorka umieściła na nim tylko zielone i białe odciski swoich dłoni.
Opis realizacji: Praca o wysokości 70cm wykonana za pomocą farb plakatowych na tekturowej tubie.