Zwierzę doświadczalne

Cele:
– wyzwolenie kreatywności – zarówno w pisaniu, jak i w wynajdywaniu nowych układów treści,
– odkrywanie nowego przesłania treści, zależnie od sposobu jej organizacji.

Uczestnicy: grupa studentów WSHE.
Miejsce: sala wykładowa.
Czas: 1,5 godziny.
Materiały: klepki parkietowe, kolorowe tusze, ołówki, długopisy.

Przebieg warsztatu
Wprowadzenie
Według Słownika Języka Polskiego PWN bajka to:
– opowiadanie o treści fantastycznej,
– potocznie – wiadomość, opowiadanie zmyślone,
– krótki utwór, przeważnie wierszowany o charakterze satyrycznym i dydaktycznym.

To będzie bajka szczególna. Można ją czytać w nieskończoność, układać za każdym razem inaczej, odkrywać coraz to nowe konteksty. Ostateczny kształt bajki tak naprawdę zależy od czytelnika. Możliwości są nieograniczone.

Prowadzący pokazuje uczestnikom początek i zakończenie bajki zapisane na klepkach parkietu:
Początek: Pewnego razu stary szczur wodny wystawił głowę ze swojej dziury.
Zakończenie: Był to eksperyment wielce niebezpieczny, którego nikt już nigdy nie powtórzył.

Część I
Każdy z Was otrzymuje jedną klepkę parkietu. Na klepce zapiszcie fragment bajki, zwróćcie uwagę, żeby ten fragment miał związek z zaproponowanym początkiem i zakończeniem, oraz by był on na tyle ogólny, żeby dał się umieścić w każdym miejscu bajki.
Zilustrujcie Wasz fragment bajki za pomocą farb, tuszu, pędzli i patyków. Możecie użyć także innych technik, na przykład collage.

Część II
Ułóżcie bajkę zapisaną na klepkach parkietu na kilka sposobów, zaobserwujcie, jak zmienia się treść bajki w zależności od sposobu ułożenia poszczególnych klepek.

Konfrontacja
Czy jesteście zadowoleni z treści, która powstała?
Jaką rolę w tej bajce spełnia kolejność i sposób ułożenia poszczególnych części?
Czego nauczyliście się dzięki tej bajce?
Czy chcielibyście coś w niej zmienić?

Bibliografia
http://sjp.pwn.pl
Cortazar J. (2004), Gra w klasy, przeł. Zofia Chądzyńska, Warszawa: Muza.

Opisy konkretnych realizacji, uwagi, refleksje

Wybrane przykłady realizacji z Warsztatu przeprowadzonego ze studentami Wydziału Humanistycznego Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi (2007):

„Reklama” – autor użył prostych środków – na gładko zamalowanym na czerwono tle napisał zielonym tuszem słowo reklama, klepka ta stanowi wyraźne nawiązanie do współczesnych mediów – zwłaszcza telewizji, w której na porządku dziennym jest sytuacja, że film jest przerywany reklamą – podobnie jest w tej bajce, klepka ta stanowi przerywnik w fabule, rozprasza i wprowadza niepokój.

„I wówczas nadpłynął wielki wodny potwór i odgryzł mu 2 kciuki” – podobnie jak w poprzedniej klepce, użyte zostały tylko dwa kolory, czerwień jako tło i zieleń jako kolor tekstu, klepka ta przedstawia krwawą scenę, część pozostała niezamalowana, znajdują się na niej tylko kropki czerwieni i dwa zielone rysunki. Prawdopodobnie symbolizują one dwa odgryzione kciuki.

„W ten oto sposób otrzymał nieznaną sobie miksturę” – widzimy tu oszczędną kompozycję, po lewej stronie kształt fali w kolorze czerwonym, po prawej jakby brzeg rzeki porośnięty trawą, w centrum zaś naczynie przypominające kształtem nieodłączny atrybut chemików i alchemików – kolbę zawierającą zieloną ciecz.

– Powstała treść jest ciekawa, wspólnymi siłami stworzyliśmy fantastyczną opowieść, która jest na tyle luźna w przekazie, że każdy odczytuje ją inaczej. Posiada wiele elementów, które mówią o nas.
– Morałem bajki jest to, że lepiej nie wystawiać głowy z dziury, nie wychylać się. Na marginesie, to ja się z tym nie zgadzam. Nic nie chciałabym zmienić, bo mi się podoba.
– Uważam, iż kolejność spełnia ważną funkcję, ponieważ spaja ze sobą wszystkie wątki w bajce.
– Bajka nie ma przesłania (morału), ale jest śmieszna, co jest bardzo istotne. Nauczyło mnie to, że praca zespołowa ma znaczenie nawet przy pisaniu bajek.
– (...) fabuła jest lepsza niż w niejednym filmie.